HIỆN TƯỢNG QUẠT KÊU TO,RUNG, GIẬT KHI ĐANG QUAY
Quạt điện đang quay có tiếng kêu to, có hiện tượng rung, giật là do nguyên nhân gì? Cách khắc phục
Nguyên nhân chủ yếu làm cho động cơ điện sinh ra tiếng ồn và có hiện tượng rung và biện pháp giải quyết như sau:
1- Nguyên nhân của cánh quạt
- Cánh quạt bị biến dạng, góc của các cánh quạt không đồng nhất với nhau. Do sự vận hành hoặc kiểm tra sửa chữa không đúng làm cho cánh quạt bị va chạm biến dạng, hình dạng các cánh quạt không như nhau. Sau khi lắp ráp do không cân bằng, khi cánh quạt quay làm cho lưới chụp bảo vệ bị lắc, sinh ra tiếng ồn rất lớn.
Biện pháp giải quyết là dùng tay quay nhẹ nhàng cánh quạt, làm cho đầu trước của mỗi cánh quạt đến mặt trước của lưới chụp bảo vệ đều cho khoảng cách như nhau, có thể dùng tay hoặc dụng cụ uốn lại cánh quạt, nếu cánh quạt được chế tạo bằng nhôm dập, rất dễ hiệu chỉnh. Tiếp đến là hiệu chỉnh các cánh quạt sao cho đầu sau của nó tới mặt sau của lưới chụp bảo vệ đều có khoảng cách bằng nhau, như vậy mới có thể hiệu chỉnh được tốt mặt phẳng của mỗi cánh quạt.
- Cánh quạt hơi nặng.
Do trọng lượng của mỗi cánh quạt không như nhau sẽ làm chp quạt bị chấn động, sinh ra tiếng ồn rất to và rung.
Biện pháp giải quyết là tháo rời các cánh quạt ra, dùng cân đo lại trọng lượng, khoan bỏ bớt bộ phận kim loại ở mặt sau của cánh quạt hơi nặng. Khi nào các quạt cân bằng mới thôi.
- Vị trí chụp cánh quạt không đúng
Vị trí lắp đặt chụp cánh quạt không đúng, sinh ra lệch tâm, dẫn đến chấn động (rung) và tiếng ồn. Biện pháp giải quyết là điều chỉnh thay đổi lại vị trí chụp cánh quạt, chọn sao cho đặt ở vị trí nào đó có độ rung và tiếng ồn ít nhất, đó chính là vị trí tốt nhất. Phải làm đi làm lại cho được.
- Sự phối hợp giữa trục lắp cánh quạt và trục quay động cơ điện quá lỏng.
Khi lắp ghép giữa trục lắp cánh quạt và trục quay động cơ điện có khe hở quá lớn, khi dùng êcu hãm làm cho cánh quạt hơi lệch tâm giống như làm cho cánh quạt hơi nặng.
Biện pháp giải quyết là lấy đồng lá mỏng bọc trục quay cho vừa là được.
2- Nguyên nhân của ổ trục
- Ổ trục chứa dầu bị bào mòn, khe hở lớn. Sự phối hợp giữa trục quay và ổ trục quá lỏng làm tăng tiếng ồn. Thậm chí còn gây ra ma sát giữa lõi thép của stato và rôto.
Để phán đoán có đúng là khe hở của ổ trục quá lớn không có thể làm sạch ổ trục bằng giấy ráp mịn, sau đó đặt đứng trục quay, lắp ổ trục vào trục quay, nếu ổ trục không thể tự động trượt xuống dưới, dùng tay chạm nhẹ ổ trục mới có thể trượt xuống dưới, điều đó chứng tỏ khe hở giữa trục quay và ổ trục là hợp lý; nếu ổ trục tự động trượt xuống chứng tỏ khe hở lớn.
Nếu một đầu ổ trục lỏng còn đầu kia vừa khít sẽ làm cho trục bị xiên không đồng tâm, vì lực từ kéo ở một bên dẫn đến việc khởi động khó khi động cơ điện ở tốc độ thấp, lúc động cơ điện quay sẽ sinh ra rung và có tiếng ồn. Thời gian quay lâu làm cho có sự ma sát giữa lõi thép của stato và rôto. Ngoài ra, do khe hở bạc ổ trục phối hợp quá lớn, không có dầu bôi trơn, tạo thành ma sát trực tiếp với thanh kim loại, phát ra tiếng ồn ma sát của thanh kim loại.
Biện pháp giải quyết:
- Ổ trục (vòng bi) ngậm dầu phải lắp ngược lại 180º.
- Nếu không giải quyết được chỉ còn cách thay ổ trục (vòng bi) mới.
- Phớt dầu phải được ngậm dầu, khi tra dầu vào lỗ tra dầu bảo đảm duy trì được sự bôi trơn lâu dài.
- Độ đồng tâm không cao: Độ đồng tâm phải cao giữa rôto với 2 đầu vòng chắn đầu trước và sau của quạt điện, nếu không sẽ sinh ra rung và tiếng ồn.
Biện pháp giải quyết đơn giản là khi lắp ráp hai nắp đầu trước sau, một mặt vặn chặt đinh ốc cố định, một mặt dùng tay xoay rôto chuyển động nhẹ nhàng rồi cuối cùng vặn chặt lại đinh ốc cố định.
Biện pháp giải quyết triệt để là kiểm tra vòng ngăn nắp máy trước và sau, nếu là hình bầu dục, cần phải kiểm tra sửa chữa hoặc thay mới. Vòng ngoài của rôto phải mài hoặc tiện tròn lại, thông thường bán kính trong của nắp đầu trước so với đường kính ngoài của vòng ngăn rô to là 0,05÷0,10mm, bán kính trong của nắp đầu sau so với đường kính ngoài của vòng ngăn rô to là 0,10÷0,15mm. Dùng tay lắp nắp đậy đầu với vòng ngăn của rôto, chỉ cần dùng lực rất nhỏ là có thể chụp vào dễ dàng. Căn chỉnh sao cho thích hợp. Nếu dùng thước panme để kiểm tra dung sai của nắp đậy đầu và vòng ngăn vỏ máy quá dễ dàng, và khi lắc nắp đậy đầu cảm thấy có độ rơ giữa nắp đậy đầu và vòng ngăn vỏ máy thì chứng tỏ dung sai của nắp đậy đầu chưa thích hợp, khe hở phối hợp quá lỏng.
3- Nguyên nhân của lõi thép
Lõi thép stato là dùng những lá tôn silic dập thành hình rồi ép chồng lên nhau. Do thời gian vận hành lâu dưới tác dụng của lực điện từ và sự thay đổi ôn thăng sinh ra hiện tượng rung động của lõi thép, vì vậy sinh ra chấn động và tiếng ồn. Đồng thời do sự rung động của lõi thép tạo thành hiện tượng xê dịch rãnh stato làm cho giấy cách điện ở trong rãnh bị hư hỏng, có thể sinh ra sự cố cuộn dây bị tiếp đất.
Để giải quyết vấn đề lõi thép bị xộc xệch, nên ép chặt lõi thép lại, làm cho các lá dập ép chặt vào nhau, chồng lên nhau, các rãnh stato được bằng phẳng.
Đối với vấn đề tiện rôto, nói chung khe hở của động cơ điện nhỏ là 0,5÷0,6mm. Sau khi tiện có thể làm cho từ trở tăng lên, lượng từ thông giảm nhỏ, dòng điện của rôto giảm nhỏ, mômen quay giảm thấp, cho nên không nên tiện bỏ.
4- Nguyên nhân thiết bị bị lắc đung đưa
Thông thường thiết bị đung đưa gồm có bánh răng, nếu bánh răng bị mài mòn hoặc lắp ráp không đúng, đều làm cho động cơ điện bị rung và có tiếng ồn theo chu kỳ.
Biện pháp giải quyết:
- Thay bánh xe răng mới
- Áp dụng công nghệ lắp ráp hợp lý.
- Định kỳ tra dầu cho thiết bị đung đưa.
5- Nguyên nhân sự cố của cuộn dây
– Nếu chất lượng của ổ trục, quạt điện đều tốt, lắp ráp đúng thì nguyên nhân gây ra tiếng ồn của động cơ điện là do sự cố từ cuộn dây.
Khi sửa chữa, số vòng dây của cuộn dây không đúng, làm cho từ trường không đối xứng, sinh ra tiếng ù điện từ.
– Để phán đoán xem có phải do từ sự cố của cuộn dây không, có thể thay ổ trục đúng loại, tháo bỏ quạt, cho chạy không tải xem tiếng ồn của động cơ điện có không, nếu vẫn còn tiếng ồn, có thể phán đoán là do sự cố cuộn dây, nếu không có tiếng ồn lắp lại quạt gió, cho chạy không tải để thử, kiểm tra lại tiếng ồn của động cơ điện.
6- Nguyên nhân do khe hở không khí không đều
Khe hở không khí không đều sẽ sinh ra tiếng ù điện từ, tạo ra những nguyên nhân khe hở không khí không đều là do:
- Trục quay bị cong;
- Ổ trục bị mài mòn;
- Lắp ráp không đúng;
- Nắp đầu máy và vỏ stato bị biến dạng.
Do khe hở không khí không đều, khi không vận hành, quay nhẹ rôto, khó phát hiện được sự cố. Nhưng khi vận hành động cơ sẽ phát hiện rôto bị stato hút lệch về một bên, làm cho rôto không thể quay được, lúc đó động cơ phát ra tiếng ù.
Do nhiều lần tháo dỡ sửa chữa sẽ làm cho vòng ngăn nắp đậy đầu máy bị mài mòn. Vòng ngăn rôto cũng sẽ bị mài mòn không đều. Sau khi lắp ráp lại làm cho khe hở không khí không đều. Biện pháp giải quyết đơn giản là xoay nắp đậy đầu máy đi một góc (chẳng hạn 90º) có khả năng điều chỉnh tốt được khe hở không khí.